.
Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ
Του Γ.Χ. Όντεν
Σταθερά, από τότε που, χάρη στον αείμνηστο καθηγητή R.M. Dawkins, εδώ και πάνω από τριάντα χρόνια τώρα, πρωτογνώρισα την ποίησή του, ο Κ.Π. Καβάφης επηρεάζει το δικό μου γράψιμο’ θέλω να πω, πως μπορώ να σκεφτώ ποιήματα που, αν ο Καβάφης μού ήταν άγνωστος, θα τα έγραφα εντελώς διαφορετικά ή δεν θα τα είχα ίσως γράψει καθόλου. Κι όμως δεν ξέρω ούτε μια λέξη της νέας ελληνικής’ την ποίηση του Καβάφη μπορώ να πλησιάσω μόνο από τις αγγλικές και γαλλικές μεταφράσεις της.
Αυτό με φέρνει σε αμηχανία και κάπως με ανησυχεί. Όπως όλοι, νομίζω, οι άλλοι που γράφουν ποιήματα, πίστευα πάντα πως η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στον πεζό λόγο και την ποίηση ήταν ότι ο πεζός λόγος είναι μεταφράσιμος, ενώ η ποίηση δεν είναι.
Αν όμως είναι δυνατό να επηρεαστούμε ποιητικά από ένα έργο που μπορούμε να διαβάσουμε μόνο σε μετάφραση, τότε η δοξασία που είπαμε χρειάζεται ανάλυση.
(…) Τι είναι, λοιπόν, εκείνο που στα ποιήματα του Καβάφη επιζεί της μετάφρασης και συγκινεί; Είναι κάτι, που μονάχα μπορώ να τ’ ονομάσω, πολύ αδέξια, έναν τόνο φωνής, μια προσωπική ομιλία. Διάβασα μεταφράσεις του Καβάφη από πολλούς και διάφορους, αλλά κάθε μια τους μπορούσε αμέσως ν’ αναγνωριστεί πως είναι ποίημα του Καβάφη – κανείς άλλος δεν ήταν δυνατό ποτέ να το είχε γράψει. Διαβάζοντας οποιοδήποτε ποίημα του, αισθάνομαι: «Αυτό φανερώνει κάποιον που έχει μια μοναδική προοπτική του κόσμου». (…) Στο βαθμό, επομένως, που ένα ποίημα είναι το προϊόν μιας ορισμένης κουλτούρας, είναι δύσκολο να μεταφραστεί με όρους μιας άλλης κουλτούρας’ αλλά στο βαθμό που είναι η έκφραση ενός μοναδικού ανθρώπινου όντος, είναι τόσο εύκολο ή δύσκολο, για ένα πρόσωπο από άλλη κουλτούρα να το εκτιμήσει, όσο και για κάποιον της πολιτιστικής ομάδας στην οποία τυχαίνει ν’ ανήκει ο ποιητής.
[Αναδημοσίευση από το λογοτεχνικό περιοδικό ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ, Τεύχος 145-146
Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ
Του Γ.Χ. Όντεν
Σταθερά, από τότε που, χάρη στον αείμνηστο καθηγητή R.M. Dawkins, εδώ και πάνω από τριάντα χρόνια τώρα, πρωτογνώρισα την ποίησή του, ο Κ.Π. Καβάφης επηρεάζει το δικό μου γράψιμο’ θέλω να πω, πως μπορώ να σκεφτώ ποιήματα που, αν ο Καβάφης μού ήταν άγνωστος, θα τα έγραφα εντελώς διαφορετικά ή δεν θα τα είχα ίσως γράψει καθόλου. Κι όμως δεν ξέρω ούτε μια λέξη της νέας ελληνικής’ την ποίηση του Καβάφη μπορώ να πλησιάσω μόνο από τις αγγλικές και γαλλικές μεταφράσεις της.
Αυτό με φέρνει σε αμηχανία και κάπως με ανησυχεί. Όπως όλοι, νομίζω, οι άλλοι που γράφουν ποιήματα, πίστευα πάντα πως η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στον πεζό λόγο και την ποίηση ήταν ότι ο πεζός λόγος είναι μεταφράσιμος, ενώ η ποίηση δεν είναι.
Αν όμως είναι δυνατό να επηρεαστούμε ποιητικά από ένα έργο που μπορούμε να διαβάσουμε μόνο σε μετάφραση, τότε η δοξασία που είπαμε χρειάζεται ανάλυση.
(…) Τι είναι, λοιπόν, εκείνο που στα ποιήματα του Καβάφη επιζεί της μετάφρασης και συγκινεί; Είναι κάτι, που μονάχα μπορώ να τ’ ονομάσω, πολύ αδέξια, έναν τόνο φωνής, μια προσωπική ομιλία. Διάβασα μεταφράσεις του Καβάφη από πολλούς και διάφορους, αλλά κάθε μια τους μπορούσε αμέσως ν’ αναγνωριστεί πως είναι ποίημα του Καβάφη – κανείς άλλος δεν ήταν δυνατό ποτέ να το είχε γράψει. Διαβάζοντας οποιοδήποτε ποίημα του, αισθάνομαι: «Αυτό φανερώνει κάποιον που έχει μια μοναδική προοπτική του κόσμου». (…) Στο βαθμό, επομένως, που ένα ποίημα είναι το προϊόν μιας ορισμένης κουλτούρας, είναι δύσκολο να μεταφραστεί με όρους μιας άλλης κουλτούρας’ αλλά στο βαθμό που είναι η έκφραση ενός μοναδικού ανθρώπινου όντος, είναι τόσο εύκολο ή δύσκολο, για ένα πρόσωπο από άλλη κουλτούρα να το εκτιμήσει, όσο και για κάποιον της πολιτιστικής ομάδας στην οποία τυχαίνει ν’ ανήκει ο ποιητής.
[Αναδημοσίευση από το λογοτεχνικό περιοδικό ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ, Τεύχος 145-146
(Ο διεθνής Καβάφης. ΑΠΗΧΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΣΤΗΝ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ)]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου